Sažetak projekta koji realizuje Akcija za ljudska prava (HRA)
Projekat ima za cilj suprotstavljanje nedozvoljenom uticaju u pravosudnom sistemu, razotkrivanje koruptivnih praksi i jačanje nezavisnosti i transparentnosti pravosudnih institucija. Pored toga, ima za cilj da dopre do građana i ostvari društvenu podršku neophodnim reformama. Sve u svemu, projekat treba da podrži jačanje vladavine prava i pregovore Crne Gore i EU u poglavlju 23. Projekat će omogućiti ispitivanje percepcije o stepenu korupcije u pravosuđu, kao i predlaganje i zalaganje za neophodne reforme kako bi se sprovele sve potrebne zaštitne mjere za obezbjeđivanje nezavisnosti i odgovornost pravosuđa i napretka u pregovorima o pristupanju EU u poglavlju 23.
Projektni ciljevi
Opšti cilj projekta je održiv doprinos suzbijanju korupcije i ispunjavanju mjerila u poglavlju 23.
Specifični ciljevi
- Ispitivanje i sagledavanje percepcije sudija, državnih tužilaca i advokata, o korupciji i drugim neprimjerenim uticajima na pravosuđe
- Sagledavanje pozitivnih i negativnih aspekata procesa „vetinga“ (detaljne provjere) sudija i državnih tužilaca, koji su sprovele druge države, u kontekstu Crne Gore;
- Unaprjeđenje transparentnosti Sudskog i Tužilačkog savjeta i njihove djelatnosti u pogledu suzbijanja korupcije i drugih neprimjerenih uticaja.
Korisnici
Članovi Sudskog savjeta i Tužilačkog savjeta, kandidati za sudije, sudije, predsjednici sudova, kandidati za tužioce, tužioci, rukovodioci tužilaštava, članovi Advokatske komore CG, NVO koje se bave vladavinom prava, medijska udruženja, novinari koji izvještavaju o sudskim postupcima su ciljne grupe, a društvo u cjelini je krajnji korisnik.
Goruća potreba sudija i tužilaca, Sudskog savjeta i Tužilačkog savjeta je ostvarenje pune nezavisnosti i povratak profesionalnog integriteta i ugleda u društvu, a aktuelni slučajevi hapšenja nosilaca pravosudnih funkcija govore o tome da to nisu sami u stanju da postignu i otvaraju sumnje da u pravosuđu moguće ima još sličnih, neotkrivenih, slučajeva. Najveća potreba advokata je unaprjeđenje nezavisnosti pravosuđa koje stvara mogućnosti za pravično suđenje, a ograničenje da to ispune, kako sami ističu, je neorganizovanost, nejedinstvo, odsustvo inicijative i sl. NVO angažovane u borbi za vladavinu prava smatraju da je problem (ne)suzbijanja korupcije u pravosuđu glavna kočnica u napredovanju CG ka ispunjenju kriterijuma iz poglavlja 23, ali same – bez aktivnog učešća pripadnika pravosuđa – ne mogu efektivno mnogo da doprinesu. Građani CG jasno izražavaju stav prema problemu korupcije u pravosuđu i potrebu da se on rješava energično.
Očekivani rezultat je napredak u pregovorima u poglavlju 23 zasnovan na suzbijanju korupcije i prevazilaženju propusta u radu Sudskog savjeta i Tužilačkog savjeta, i aktivnije uključivanje većeg broja NVO, medija i građana na ovom polju.
Specifični rezultati su:
- procjena rasprostranjenosti korupcije u pravosuđu CG (veza sa specifičnim ciljem 1), u odnosu na konkretne situacije i nadležnosti;
- preporuke u odnosu na veting sudija i državnih tužilaca (spec. cilj 2);
- unaprijeđen rad SS i TS (spec. cilj 4) u pogledu objavljivanja podataka i obrazlaganja odluka i bolja ocjena EK koja vodi napretku u pregovorima.
Glavne aktivnosti
Prva grupa aktivnosti
- Uspostavljanje saradnje na projektu sa ministrom pravde, predsjednikom/com Vrhovnog suda Crne Gore, Vrhovnim državnim tužiocem, predsjednikom Advokatske komore, NVO, medijskim udruženjima i novinarima.
- Priprema anonimne ankete o nezavisnosti i samostalnosti nosilaca pravosudnih funkcija u pravosuđu.
- Sprovođenje anonimne ankete među sudijama, tužiocima i advokatima kombinovanjem onlajn ankete i individualnih intervjua na terenu u sva tri regiona Crne Gore u cilju dobijanja što preciznijih informacija.
- Analiza podataka dobijenih iz sprovedenih anketa i individualnih intervjua.
- Prezentacija nalaza istraživanja dobijenog na osnovu sprovedenih anketa i individualnih intervjua.
Druga grupa aktivnosti
- Priprema analize procesa vetinga sprovedenih u nekoliko država u odnosu na pravni poredak Crne Gore koja će sadržati opis prakse u tim zemaljama u kojima se proces već sprovodi, sa preporukama za Crnu Goru.
- Predstavljanje analize procesa vetinga na konferenciji.
- Praćenje rada Sudskog i Tužilačkog savjeta.
Treća grupa aktivnosti
- Izrada dva izvještaja u kojima će biti prikazan očekivani napredak u implementaciji relevantnih preporuka Evropske komisije, Grupe država protiv korupcije Savjeta Evrope (GRECO) i HRA, date preporuke za unaprjeđenje rada oba Savjeta (SS i TS) i nalazi o stepenu ispunjenosti preporuka Evropske komisije, HRA i GRECO iz prethodnih izvještaja.
- Upoznavanje javnosti sa izvještajima o radu Sudskog savjeta i Tužilačkog savjeta na okruglim stolovima i putem široke medijske kampanje (objave na društvenim mrežama, internet stranicama, intervjui u štampanim i elektronskim medijima, itd).
